AHMET MİTHAT EFENDİ’NİN RÜYASI
Sedat Akçakoyunluoğlu
“İmparatorluğun en uzun yüzyılı”nda büyük edebiyatçılar kuşağının öncü ismi Ahmet Mithat Efendi, tiyatroyu medeni bir ülke olmak için zorunlu görür; bu zorunluluğun bizim için iki kat daha zorunlu olduğunu belirttikten sonra tiyatroyu terakki ve medeniyet eserlerini halka ulaştırmak için kaçınılmaz bir gereklilik kabul eder.
Ahmet Mithat’ın tiyatroya ilişkin değerlendirmelerinin en çarpıcısı; okuma alışkanlığının, kitap kültürünün yaygınlaşmasına tiyatronun da büyük katkı sağlayacağına inanmasıdır. Diğer yandan Türkçe tiyatro eserlerinin yabancı sahnelerde oynanmasının mümkün olabileceğine dair inanıcını dile getirir; bu Ahmet Mithat Efendi’nin rüyasıdır.
Aynı dönemin sanatçıları, başta Namık Kemal ve arkadaşları, tiyatro konusunda Ahmet Mithat’la benzer görüştedir. Tiyatroyu; halkı eğitmek, okuma yazmayı yaygınlaştırmakla beraber, anlama ve yorumlama gücünü geliştirmenin bir aracı olarak görürler. Uzun ve anlamlı bir yüzyılın bu çalışkan edebiyatçılarının tiyatroya olan düşkünlükleri, Türk edebiyatına zengin bir “tiyatro metinleri külliyatı” kazandırmıştır. Genellikle tiyatro yazarlığının kendine özgü teknik niteliklerine sahip olmasalar da tiyatro tarihimizin başlangıcında verilen bu eserler, bugüne şekil veren değerli birer miras niteliğindedir.
(…)