İLK TİYATRO DERGİSİ: DARÜLBEDAYİ
Deniz Depe
Darülbedayi’nin kurucusu Cemil Topuzlu Paşa’nın (1866-1958) kişisel serüveni ayrı bir hikâye. Üsküdar doğumlu, yirmi yaşında Mekteb-i Tıbbiye-yi Askeriye’den yüzbaşı rütbesiyle mezun olmuş, Paris’e giderek meşhur bir cerrahın yanında asistan olarak çalışmış. Kendisi Osmanlı’da “operatör” ünvanını alan ilk hekim. Başarılı ameliyatlarıyla o kadar meşhur oluyor ki dünyanın dört bir yanından ona ameliyat olmaya geliyorlar. Şehzadeleri, sultanları tedavi ediyor. II. Abdülhamid’in saray doktoru olarak da çalışmış. 1910’da askerlikten emekli oluyor, 1912’de de İstanbul Valisi olarak atanıyor.
Birçok hastanenin ve okulun kuruluşunda (ilk özel hastane, ilk modern çocuk hastanesi, Dişçi Mektebi, Eczacı Mektebi, doğumhane) payı var Cemil Topuzlu Paşa’nın. Modern tıp yöntemlerini uygulamaya koyması, sık sık yurt dışındaki tıp kongrelerine katılması, Tıbbiye-yi Mülkiye’nin adını Tıp Fakültesi olarak değiştirmesi gibi katkıları bir yana, Balkan Savaşı’ndaki çabaları (askerlerin tedavisi için çalışmalar başlatması, camileri kolera hastalarına tahsis etmesi, hastanelere eklemeler yaptırtması) ayrıca değerlidir. O yıllarda validir, bir yandan şehri Avrupa’da gördüğü düzene sokmaya çalışmaktadır. İmar, düzen, temizlik; yol, park, bahçe yapımı… Ama savaş vardır, ilaç için bile para zor bulunur. Bu sebeple Paşa’nın ilerici projelerinin çoğu maalesef hayata geçememiştir. Neyse ki 1914’te kurduğu Darülbedayi, bu rafa kalkmış hayallerden biri değildir.
Cemil Topuzlu, ünlü tiyatrocu André Antoine’ı (1858-1943) Fransa’dan İstanbul’a getirtir. Bu girişimin İstanbul basınında hayli eleştirildiğini de söylemek gerekir. 28 Haziran 1914’te İstanbul’a gelen Antoine’dan beklenen, kurulan okulda bir yandan tiyatro bir yandan da müzik eğitimi vermesidir. Kuruluş hazırlıklarını yapan, giriş sınavlarını yöneten tiyatrocu, 1. Dünya Savaşı çıkınca İstanbul’dan ayrılmak zorunda kalmıştır.
devamı için ABONE OL