TİYATRO SEYİRCİSİ KALABALIK MI, TOPLULUK MU?
Nurhan Tekerek
Tiyatroda seyirci için o kadar çok söylenecek söz var ve tiyatro yapanlar olarak o kadar az söz söylüyoruz ki, belki de bu yüzden, theatron-seyreden kelimesinden türeyen tiyatro konusunda pek çok sorunumuzu çözemiyoruz. Çok açık ve yalın biçimde ifade ediyorum. Bizim ülke olarak ciddi bir tiyatro seyircisi sorunumuz var. Her ne kadar en önemli ödenekli tiyatromuz Devlet Tiyatroları’nın çalışma yönergesinde belirtildiği üzere, bizlerin de öncelikli görevimiz tiyatroyu sevdirmek ve yaygınlaştırmak olsa da. Tüm tiyatro toplulukları olarak benzeri sözlerle, içimizdeki tiyatro aşkının bizi ülkenin en ücra köşesine dek ulaştırması gerektiğini belirtsek de seyirci sorunumuzu çözdüğümüz anlamına gelmiyor bu abartılı tutkumuz.
Yığın ve Seyirci/ Topluluk ve Kalabalık
Tiyatrosuna sahip çıkan, kendi iradesiyle oyun seçip seyreden, tiyatro politikalarını sorgulayan, vergilerinin tiyatroda nerelere harcandığını denetleyen, dinamik bir seyirciden söz edemiyoruz henüz. Her ne kadar görmemezlikten gelsek de bu konu devasa bir sorun olarak yıllardır karşımızda durup duruyor. Oysa hepimiz biliyoruz ki, tiyatronun iki temel öğesi var: Oyuncu ve seyirci. Bu iki temel öğe karşılıklı birbirini var eden, birbirini etkileyen, geliştiren, zenginleştiren iki temel olgu. Seyirci bir bakıma, o transandantal tiyatro aşkımızı (!), o taşkın egolarımızı aklın ölçülerine çeken, bizi aktüel olanla buluşturan bir topluluk. Kitle-yığın sözcüğünü özellikle kullanmadığımı belirtmeliyim. Çünkü seyirci her ne kadar belli sayıda insan grubundan oluşan bir topluluk olsa da kitleden farklı özellikler gösteren ya da göstermesi gereken bir öbek.
Ritüel kökenli Antik Yunan Tiyatrosu döneminde on binlerce kişilik amfi tiyatroları dolduran seyirciden kanlı gladyatör savaşlarına evrilen, oradan ibadet yerlerinin içinde gizemli mucize oyunlarına dönüşerek seyircisini kutsal kitabın sayfalarıyla sınırlandıran, zapt edilemediği için tekrar meydanlara, pazar yerlerine taşan, sınıf savaşlarıyla birlikte salonlardan sokaklara akan tiyatro seyircisini yığınlardan farklı kılan özellikleri neler?
(…)
Boilly Louis LÈopold (1761-1845). Versailles, musÈe Lambinet. Inv.87.7.1.
*oil on canvas
*97,4 x 146,6 cm
*1872
devamı için ABONE OL