SOFYA IVAN VAZOV TİYATROSUNDA ROBERT WILSON İKONLARIYLA SHAKESPEARE’İN FIRTINA’SINDAN İZLENİMLER VE NOTLAR
Füsun Ataman
Robert Wilson, Ekim 1941’de Waco, Teksas’da dünyaya gelmiş, resim ve iç mimarlık eğitimi almış, çocukluğunda yaşadığı kekemelik sorunu nedeniyle metinsiz tiyatro ve dansa yönelmiş, çocuk tiyatrosu, terapi amaçlı drama konularında, mekân ve ışık tasarımı alanlarında çalışmış çok yönlü bir sanatçı. Çağımızın en önemli yönetmenlerinden biri olan sanatçı, ABD’li olmasına karşın, daha çok Avrupa’da tanınmakta, dünyanın hemen her yerinde oyun yönetmekte ve çok ses getiren işlere imza atmakta.
Biz de Krom Sahne Sanatları Dergisi adına, haziran ayındaki Bulgaristan, Sofya ziyaretimiz esnasında İvan Vazov Tiyatrosu’nda Shakespeare’in Fırtına adlı eserinden yaptığı sahne uyarlamasını izlemek ve Ulusal Tiyatro’nun sanatçıları ile kısacık da olsa söyleşmek şansını elde ettik. Oldukça kalabalık bir prodüksiyon olarak sahnelenen oyunun yaratıcı ekibi de her Wilson oyununda olduğu gibi pek çok isimden oluşuyor. Burada bu isimlerden birkaçını anmadan geçmek olmaz. Jutta Ferbers’in uyarlama ve dramaturgisi ile sahnelenen çağdaş yoruma Marcello Lumaca’nın ışık tasarımı ve Dairo Felli’nin ses tasarımı eşlik ediyor. Tom Waits’ten Philip Glass’a, Lou Reed’den klasik bestecilere değin birçok bestecinin müzikleri ve kollektif bir tasarım çalışmasıyla çarpıcı bir yapım ortaya çıkarılmış.
Günümüz postmodern sanatının, Hans Thies Lehmann’ın tanımıyla post-dramatik tiyatronun en önemli temsilcilerinden sayılan Wilson’ı, daha önce Avrupa’daki evi sayılan Berliner Ensemble’da yönettiği, gene Shakepeare’a ait olan Kış Masalı yorumuyla izlemiştim. Berliner Ensemble aslında Brecht’in tiyatrosu elbette. Ancak Heiner Müller ile 1970’lerde başlayan dostluğu, on yıl kadar birlikte çalışmaları ve 1990’larda Berliner Ensemble’ın sanat yönetmenliğini üstlenen Müller anısına bir oyun yapmasıyla, başka oyunlar da yönettiği Berliner Ensemble, Wilson için de bir sanat yuvası hâline geliyor. (…)