KRAKOW’DAKİ İLAHİ KOMEDYA FESTİVALİ
Handan Salta
Krom Sahne Sanatları Dergisi’nden bu sayının dosya konusunun festivaller olacağını öğrenince, jürisinde yer aldığım ve 2023 yılının aralık ayında Krakow’da yapılan Boska Comedia Festivali’ni yazmaya karar verdim. Geçen yıl 16.sı yapılan festival uluslararası bir jüriyle en iyilerini seçmeyi tercih eden festivallerden biri. Devlet destekli kurumlarca üretilmiş yapımlara yer veriyor, başka bir deyişle ödenekli tiyatrolar için vitrin (showcase). Benim için bunun ayrı bir önemi var; bir yandan showcase yaparken diğer yandan diğerlerinin nasıl yaptığına bakmak iyi geliyor. Hem neler yapıldığını, imkânları hem de yapılmaması gerekenleri görmek açısından değerli. Hangi ülkeye giderseniz gidin yaklaşık bir haftayı tiyatro izleyerek geçirmek orası hakkında haftalarca gezmekten daha fazla malumat sahibi olmayı sağlıyor. Söz konusu memleketin en yakıcı sorunlarına vakıf olmaya yaklaşırken bir yandan da yerel meselelerin evrensel bir anlatımı yakalayıp yakalamadığını görmek hem izleyici olarak hem de benzer iş yapan biri olarak önem kazanıyor. Polonya’nın tarihsel ya da güncel meselelerine çok vakıf olmadığım hâlde, insanların (sanatçıların diye de daraltılabilir) geleceğe ilişkin pek de parlak umutları olduğunu söyleyemem. Yine de festivalden hemen önce yapılan seçimlerde, 2015’ten bu yana iktidarda olan muhafazakâr Kanun ve Adalet Partisi’nin seçimleri kaybetmesinin herkesin içinde bir umut yeşerttiği açıkça görülüyordu. İnat ve inançla anlatılan hikâyelerin çoğunda tarih ve bugün yan yana gelmiş, geçmişi sorgulama antrenmanı tamamlanmış, bugünün dertlerini anlatırken zarafeti, temkini önemseyen, sözlerin ağırlığı altında ezilmemeye çalışan yapımlar ortaya çıkmıştı. Biraz zaman geçip uzaktan baktığımda şunu fark ettim: Geçmişin ağzı dolu dolu konuşan yazarlarına karşın bugünün hikâyelerini anlatan yapımlar dili tüy gibi uçuşan, dokunup çekilen, neşeyi önemseyen, kalbi ağırlaştırmayan yapımlarla karşımıza çıkıyordu. Önümüzdeki yıl, görece daha özgür bir ortamda nasıl yapımların olacağını çok merak ediyorum doğrusu.
(…)