BİRLİKTEN YENİ SENARYOLAR DOĞAR: FORUM TİYATROSU
Yasemin Eti
Bir oyuncu olarak bana “metin” dendiğinde aklıma gelen prova öncesinde verilen, tamamlanmış, başı sonu belli, karakterim için yazılmış repliklerin değişemeyeceği, özetle rolümün belli olduğu bir hikâye idi. Görevim ise, yönetmen tarafından belirlenen tarihe kadar ezberimi yapmak, yazara saygısızlık etmemek adına tek kelime atlamayacak kıvama gelmekti. Metnin değişebilir bir araç olabileceğini, hikâyenin sahnede yeniden kurulabileceğini, Forum Tiyatrosu ile tanıştığımda öğrendim. Bu yeni tanıştığım tiyatro formu, tiyatronun metinle ilişkisini yeniden sorgulamama neden oldu. Çünkü tiyatro yoluyla devrimi hedefleyen bu form, tiyatronun kendi geleneğinde de bir devrim yaratmayı, hikâyeyi yeniden yazılabilir, farklı bir sona ulaşabilir kılmayı hedefliyordu.
Gelelim, tiyatro anlayışını Ezilenlerin Tiyatrosu olarak adlandıran ve Forum Tiyatrosu’nu geliştiren, kendi anlayışıyla ün kazanan Brezilyalı tiyatro adamı Augusto Boal’in bir yöntem olarak Forum Tiyatrosunu nasıl geliştirdiğine… Boal bu yöntemi çeşitli deneme- yanılmalar sonucunda buluyor. Boal, Forum Tiyatrosunu belli bir forma kavuşturmadan önce, Arena Tiyatrosu adlı topluluk ile ajit-prop tarzda bir oyunu kuzeydoğu Brezilya’nın en yoksul köylerinde sergilemekte. Ajitasyon ile propaganda kavramlarının kısaltması ile anılan ajit-prop tarzındaki oyunlar, I. ve II. Dünya Savaşlarının arasındaki dönemde, Avrupa’da işçileri emperyalizme, sermayenin hegamonyasına karşı bilinçlendirerek birleştirmek amacıyla ortaya çıkan ilk politik tiyatro türüne verilen isim. Sonradan, farklı siyasî fikirleri, ideolojileri güçlü bir şekilde yaymayı hedefleyen bütün oyunları kapsayacak biçimde, daha geniş çerçevede bir kavram olarak kullanılmaya başlıyor. (Bu yüzden de estetik ve düşünsel açıdan bugün artık kabul görmeyen bir tür durumunda.)
devamı için ABONE OL