MACBETH’İN KALIP YORUMLARA SIĞMAYAN TRAJEDİSİ – III
Hasan Erkek
Trajik Kahramanların Eylemlerinin Sonuna Kadar Gitmeleri ve Macbeth
Birçok trajik kahraman gibi Macbeth de eylemini yarıda bırakmaz, vicdan azabı çekse de pişman olmaz, geriye dönmez. Dahası, yaptığı ilk eylemle yetinemez. O ilk eyleminin açtığı yoldan ilerler. Kan kanı çeker gibidir. Bu gerçeğe ulaşarak şöyle der: “İlle kan ister, kan kanı ister demişler.” Şiddeti bir çözüm olarak seçen Macbeth’in elinde şiddetten başka bir seçenek kalmaz. Geriye dönüşü yoktur artık. Şu bilince varır sonunda: “Kan içinde ilerlerken o kadar açılmışım ki artık dönmek benim için öbür yana ulaşmak kadar güç. İleri yürümeliyim.” Şiddet çarkı işlemeye başlamıştır bir kez. “Tarihin muazzam silindiri, sırayla herkesi içine almış, ezip geçmektedir.” Macbeth’in de dediği gibi, “Kötü başlayan şeyler kötülükle güçlenirler.” Bu gerçekten de “kötülüğün metafiziği” gibidir.
Macbeth metni, önsemeler, kehanetler, beklenti bozmalar ve sürprizler açısından da iyi kurgulanmıştır. Macbeth açısından cadıların ilk kehanetleri çabuk gerçekleşir. Ancak Macbeth adeta bir kan gölüne düşer. Çırpınıp içinden çıkamayınca, cadılardan medet umar. Onlarla görüşür. Yeni kehanetlerini öğrenir. Cadılarsa birlikte göründükleri hayaletlerle daha da ürkütücü hâle gelirler. Konuşmaya gerek kalmaksızın, Macbeth’in aklından geçen soruları görüp yanıt verirler. Birinci Hayalet, “Macduff’dan sakın! Fife Bey’inden sakın!” der. İkinci Hayalet, “Kanlı ol, pervasız ol; insan gücünü küçümse, çünkü anadan doğmuş kimse Macbeth’e zarar veremez.” der. Üçüncü Hayalet ise sözleriyle daha da ileri gider: “Macbeth, koca Birnam Ormanı ayaklanıp Dunsinane Tepesi’ne yürümedikçe yenilmeyecektir.”
Bu sözler, Macbeth’in özgüvenini pekiştirirken seyircinin merak duygusunu yeniden harekete geçirir. Oyun kan tazeler. Öldürme çarkı ise dönmeye devam eder. Macbeth yeni katliamlara girişmeyi planlarken Macduff durumu erken fark ederek İngiltere’ye kaçar. Ancak karısı ve çocukları Macbeth’in katilleri tarafından öldürülür. Katliamların bu noktaya varması Macbeth’in trajik sona ulaşmasını hızlandırır. (…)
devamı için ABONE OL